Domeną podejścia Agile jest znaczna elastyczność oraz bieżąca weryfikacja założeń projektowych. Pełny zakres projektu rzadko jest więc określany na początku, co utrudnia przygotowanie wyceny i rozliczanie wykonanych prac. Jeszcze trudniej jest monitorować rentowność projektów długoterminowo, gdyż na opłacalność wpływa wiele czynników – od efektywności zespołów i trafności doboru technologii po strategię zarządzania backlogiem i kontrolę zakresu prac. Jak wyceniać projekty zwinne, optymalizować wybór technologii i poprawić przewidywalność kosztów i zasobów?

Jak wyceniać projekty zwinne?

Wycena projektów w podejściu Agile to kluczowy element zarządzania rentownością - zwłaszcza w środowisku, gdzie ciągłe zmiany są nieodłącznym elementem procesu. Elastyczność metod zwinnych utrudnia precyzyjne oszacowanie kosztów poszczególnych projektów, ale jeszcze większym wyzwaniem jest długoterminowe monitorowanie opłacalności.

W praktyce wycena projektów zwinnych często opiera się na user stories, w których programiści definiują role, oczekiwane efekty i na tej podstawie szacują złożoność implementacji. Jednak takie podejście jest silnie zależne od doświadczenia zespołu, podatne na błędy poznawcze i indywidualne uprzedzenia. W efekcie wycena staje się subiektywna, co utrudnia precyzyjne prognozowanie kosztów i rentowności.

Dla wsparcia podejścia Agile kluczowe mogą okazać się obiektywne metody oceny rozmiaru oprogramowania, czyli wymiarowanie. Metoda ta pozwala precyzyjnie określić wagę poszczególnych funkcjonalności – zarówno planowanych, jak i już zrealizowanych – poprzez przypisanie im konkretnych wartości liczbowych zwanych punktami funkcyjnymi. Dzięki temu rozmiar oprogramowania można określić w pełni obiektywnie, co eliminuje niejasności, ogranicza wpływ subiektywnych ocen i minimalizuje ryzyko błędów poznawczych. Efektem są bardziej trafne wyceny oraz większa przewidywalność i rentowność projektów.

Punkty funkcyjne a Agile

Wymiarowanie szczególnie dobrze sprawdza się w podejściu Agile, ponieważ można je przeprowadzać na różnych etapach cyklu tworzenia oprogramowania.

Wyróżniamy trzy kluczowe fazy wymiarowania:

• decyzyjną (przy ocenie opłacalności i podjęciu decyzji o realizacji projektu)
• realizacji (podczas trwania prac, aby monitorować postęp i kontrolować koszty)
• rozliczenia (po zakończeniu projektu, w celu końcowego obliczenia kosztów).

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o fazach wymiarowania, przeczytaj nasz artykuł: Od estymacji do wdrożenia: miejsce i rola wymiarowania w cyklu życia projektu.

W podejściu Agile szczególną rolę odgrywa wymiarowanie w fazie realizacji, czyli bieżące przypisywanie punktów funkcyjnych do tworzonego oprogramowania. Ta faza często bywa zaniedbywana w tradycyjnych metodach zarządzania projektami ze względu na konieczność prowadzenia tych działań systematycznie. W Agile natomiast doskonale wpisuje się ona w iteracyjny charakter pracy. Regularne przypisywanie wartości punktów funkcyjnych sprawia, że projekt staje się bardziej przewidywalny, a decyzje operacyjne są oparte na mierzalnych danych, a nie subiektywnych ocenach.

Sposoby mierzenia efektywności zespołu zwinnego

Przypisywanie wartości funkcyjnych to nie tylko narzędzie do wyceny – to także metoda mierzenia i oceny efektywności zespołów zwinnych w długim terminie.

Dzięki punktom funkcyjnym możliwe jest dokładne monitorowanie wydajności zespołu, np. określenie, ile funkcjonalności (wyrażonych w punktach) zespół dostarcza w określonym czasie lub w trakcie pojedynczego sprintu. Zespoły zazwyczaj planują swoją pracę w oparciu o historyjki użytkownika (user stories). Są one jednak miarą subiektywną. Natomiast wyrażenie historyjek konkretną liczbą punktów funkcyjnych sprawia, że szacowany rozmiar oprogramowania nie zależy już od doświadczenia zespołu i jego percepcji trudności zadania, ale na zmierzeniu rzeczywistego przyrostu funkcjonalnego. Wówczas kierownictwo może ocenić, ile konkretnie punktów funkcyjnych można dostarczyć w konkretnym sprincie. Przykładowo, wiedza o tym, że zespół podczas sprintu realizuje 5 lub 15 punktów funkcyjnych pozwala na skuteczne zaplanowanie prac w sprintach i trafne oszacowanie daty dostarczenia finalnego oprogramowania.

Kolejną istotną zaletą wymiarowania jest możliwość obiektywnego porównywania projektów. Dzięki wymiarowaniu możliwe jest analizowanie efektywności realizacji w różnych technologiach oraz oceniać, jak zespoły radzą sobie w projektach dla różnych branż. Przykładowo, może się zdarzyć tak, że projekty dla jednej branży, na przykład finansowej, najefektywniej realizuje się w technologii Java lub ASP.NET, mimo, że na ogół technologie te mają wysoki próg wejścia. Z kolei w innej branży znacznie lepiej będzie korzystać z innych technologii. Licząc, ile punktów funkcyjnych oprogramowania jest w stanie dostarczyć zespół, pracując w konkretnej technologii, można więc zoptymalizować dobór języków i frameworków.

Jakie są zalety wymiarowania oprogramowania w Agile?

Regularne monitorowanie wartości punktów funkcyjnych tworzonego oprogramowania przynosi wiele korzyści, takich jak:

• Precyzyjne śledzenie zmieniających się wymagań – dzięki regularnemu monitorowaniu wartości punktów funkcyjnych możliwe jest dostosowywanie backlogu na bieżąco i unikanie niekontrolowanego wzrostu zakresu prac.
• Kontrola nad rentownością projektu – monitorowanie postępów względem przyznanych zasobów i kosztów pomaga na bieżąco oceniać opłacalność projektu i podejmować lepsze decyzje biznesowe.
• Lepsze planowanie sprintów – mając świadomość, że zespół dostarcza np. 15 punktów funkcyjnych na sprint, można bardziej realistycznie planować backlog i optymalizować rozłożenie pracy.
• Obiektywne porównywanie projektów – analiza punktów funkcyjnych pozwala ocenić, jak efektywnie zespoły pracują dla różnych branż lub przy różnych typach projektów.
• Identyfikacja najbardziej efektywnych technologii – dzięki danym liczbowym łatwiej ocenić, które technologie pozwalają na szybsze i bardziej wydajne dostarczanie funkcjonalności.
• Lepsze zarządzanie portfelem projektów – analiza wydajności w różnych typach projektów pomaga podejmować trafniejsze decyzje dotyczące wyboru projektów do realizacji.
• Wczesne wykrywanie przeszkód i natychmiastowa reakcja na opóźnienia – śledzenie tempa realizacji punktów funkcyjnych pozwala szybko zidentyfikować przestoje i podejmować działania naprawcze.
• Przyspieszenie realizacji projektu – lepsza organizacja pracy oraz eliminacja wąskich gardeł pozwala na szybsze dostarczanie funkcjonalności i sprawniejsze domykanie sprintów.
• Zwiększenie satysfakcji klienta – większa przewidywalność projektu i lepsza kontrola nad zakresem prac sprawiają, że klient otrzymuje dokładnie to, czego oczekuje, w uzgodnionym czasie i budżecie.

W efekcie punkty funkcyjne stają się nie tylko narzędziem operacyjnym, ale także strategicznym wskaźnikiem ułatwiającym podejmowanie decyzji na poziomie zarządzania projektami i zasobami. W długim terminie obiektywne dane z wymiarowania wspierają podejmowanie lepszych decyzji, przekładając się na wyższą przewidywalność i opłacalność projektów IT.

Jak wymiarować oprogramowanie w projektach zwinnych?

Wymiarowanie w podejściu Agile wymaga systematyczności i odpowiednich narzędzi. Dobre praktyki, które mogą znacząco wpłynąć na efektywność tego procesu to:

• Współpraca z doświadczonym analitykiem, który rozumie wymagania projektu i potrafi obiektywnie ocenić wartość funkcyjną poszczególnych funkcjonalności;
• Prowadzenie rzetelnej dokumentacji projektu, gdyż to właśnie ona jest podstawą wymiarowania. Im bardziej kompletna i aktualna dokumentacja, tym dokładniejsze będą pomiary;
• Wykorzystanie oprogramowania do wymiarowania. Choć nic nie stoi na przeszkodzie, by przeprowadzać wymiarowanie w Excelu, na rynku są dostępne specjalistyczne narzędzia, które znacznie ułatwiają ten proces. Pozwalają m.in. na łatwe śledzenie komentarzy i punktów funkcyjnych przypisanych do konkretnych zapisów dokumentacji, przechowywanie wszystkich informacji w jednym miejscu oraz przyspieszenie prac związanych z wymiarowaniem.
• Regularne aktualizowanie wymiarowania. Aby zmaksymalizować korzyści płynące z wymiarowania, warto przeprowadzać je za każdym razem, gdy zmienia się zakres lub założenia projektu (czyli prowadzić rzetelne wymiarowanie w fazie realizacji).

Punkty funkcyjne a Agile: podsumowanie

Mierzenie punktów funkcyjnych doskonale wpisuje się w środowisko Agile, wspierając lepsze planowanie pracy w sprintach, mierzenie efektywności oraz świadomy dobór technologii w projektach IT.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o wymiarowaniu oprogramowania i zobaczyć, jak łatwe i intuicyjne może ono być w praktyce, załóż bezpłatne konto w 21 prim – platformie do wymiarowania, która umożliwia analizę dokumentacji i przypisywanie punktów funkcyjnych w jednym, intuicyjnym środowisku.